Αιμοκάθαρση

Η αιμοκάθαρση είναι η θεραπεία που απομακρύνει από το αίμα τοξίνες και υγρά τα οποία κατακρατούνται από τον οργανισμό λόγω της νεφρικής ανεπάρκειας.

Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) δεν σημαίνει απαραίτητα αιμοκάθαρση.

Η ΧΝΝ έχει πέντε στάδια και μόνο στο τελικό χρειάζεται υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας. Με άλλα λόγια ο ασθενής υποβάλλεται  σε  κάποια μέθοδο που κάνει (υποκαθιστά)  τη λειτουργία των νεφρών  όπως είναι η αιμοκάθαρση. Τα πρώτα στάδια μπορούν να διαρκέσουν πολλά χρόνια. Όταν κάποιος φτάσει στο προ τελικό και τελικό στάδιο (στάδιο 4 και 5 αντίστοιχα ) σημαίνει ότι έχει επηρεαστεί σοβαρά η λειτουργία των νεφρών. Όταν η λειτουργία πέσει κάτω από το 15% (τελικό στάδιο)   ή εάν συνυπάρχουν σοβαρά συμπτώματα που προκαλούνται από τη νεφρική ανεπάρκεια συστήνεται η έναρξη της αιμοκάθαρσης.

Όταν τα νεφρά δεν λειτουργούν σωστά, οι τοξίνες και τα υγρά δεν απομακρύνονται και αθροίζονται στο σώμα με αποτέλεσμα να  προκαλούν  συμπτώματα όπως:

• ναυτία και εμετούς
• ανορεξία ή απώλεια βάρους
• αδυναμία, αίσθημα κόπωσης
• αναιμία
• κράμπες στα πόδια
• ανήσυχο ύπνο
• οίδημα ( πρήξιμο ) στα πόδια ή γενικευμένο
• δύσπνοια , πνευμονικό οίδημα
• υπέρταση
• κατακράτηση καλίου ( υπερκαλιαιμία) που προκαλεί μουδιάσματα και καρδιακές αρρυθμίες

Οι δύο κυριότερες αιτίες εμφάνισης της νεφρικής ανεπάρκειας είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση). Σημαντική είναι η παρακολούθηση από νεφρολόγο για την πρόληψη και θεραπεία.

Ποια είναι η διαδικασία της αιμοκάθαρσης;

Το αίμα του ασθενούς περνά μέσα από ένα φίλτρο όπου αυτό  καθαρίζεται και με τον τρόπο αυτό απομακρύνονται τα πλεονάζοντα υγρά και οι τοξίνες .  Έπειτα επιστρέφει καθαρό  στο σώμα του ασθενούς .

Η αιμοκάθαρση πραγματοποιείται σε ειδική αίθουσα όπου υπάρχει το μηχάνημα αιμοκάθαρσης, κρεβάτι ή πολυθρόνα,  ο απαραίτητος υλικός εξοπλισμός καθώς και η παρουσία κατάλληλου νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού. Η συνήθης διάρκεια της θεραπείας είναι  4 ώρες με συχνότητα  3 φορές την εβδομάδα. Η διάρκεια ,η συχνότητα καθώς και το είδος της αιμοκάθαρσης μπορούν να διαφέρουν για τον κάθε ασθενή  και αποφασίζονται  από τον θεράποντα  νεφρολόγο ανάλογα με τις ατομικές  ανάγκες.

Προετοιμασία για την αιμοκάθαρση

Εξοπλισμός που χρησιμοποιείται:

• Αγγειακή προσπέλαση – fistula , μόσχευμα , προσωρινός ή μόνιμος καθετήρας
• Βελόνες και γραμμές αιμοκάθαρσης
• Φίλτρο Αιμοκάθαρσης
• Διάλυμα

Για την αιμοκάθαρση χρειάζεται να υπάρχει αγγειακή προσπέλαση στον αιμοκαθαιρόμενο από την οποία  θα πάρουμε το αίμα με μεγάλη ροή  για να έρθει σε επαφή με το φίλτρο που το καθαρίζει. Στη συνέχεια το αίμα  θα επιστραφεί μέσω της προσπέλασης στον ασθενή. Υπάρχουν τρία  είδη προσπέλασης:

• Αρτηριοφλεβική επικοινωνία (Φίστουλα)

Ο αγγειοχειρουργός συνδέει μια αρτηρία με μια κοντινή φλέβα, στο άνω άκρο του ασθενούς. Η ένωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη διάταση και σκλήρυνση της φλέβας που γίνεται έτσι κατάλληλη για να φλεβοκεντείται με βελόνες αιμοκάθαρσης , να δίνει αίμα με αρκετή ροή   και να συνδέεται με το μηχάνημα της αιμοκάθαρσης.

• Μόσχευμα

Στην  περίπτωση που οι φλέβες του ασθενούς  είναι πολύ λεπτές και ακατάλληλες για να γίνει φίστουλα τοποθετείται από τον αγγειοχειρουργό μόσχευμα  για να ενώσει την αρτηρία με τη φλέβα. Αυτό  έχει μικρότερη διάρκεια ζωής από τη φίστουλα γιατί είναι πιο εύκολο να θρομβωθεί ή να επιμολυνθεί. Το μόσχευμα όμως μπορεί  να φλεβοκεντηθεί νωρίτερα από τη φίστουλα που χρειάζεται πρώτα να ωριμάσει.

Η χαρτογράφηση των φλεβών του άκρου που θα χρησιμοποιηθεί μπορεί να  είναι χρήσιμη να γίνει πριν την εγχείρηση και να κατευθύνει σωστά το θεράποντα ιατρό .

• Μόνιμος κεντρικός καθετήρας αιμοκάθαρσης

Ο μόνιμος καθετήρας  είναι ένας καθετήρας διπλού αυλού που τοποθετείται σε κάποια μεγάλη φλέβα με προτίμηση τη σφαγίτιδα αλλά και σε ειδικές περιπτώσεις στην υποκλείδιο ή τη μηριαία φλέβα. Ονομάζεται μόνιμος διότι μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα . Σε αντίθεση με τον προσωρινό καθετήρα ο μόνιμος με τη βοήθεια μιας υποδόριας σήραγγας δεν έρχεται σε άμεση επαφή με το δέρμα και μειώνει έτσι τον κίνδυνο επιμόλυνσης. Ωστόσο μειονεκτεί στη διάρκεια ζωής, τον κίνδυνο λοιμώξεων  και δυσλειτουργίας σε σχέση με τις προηγούμενες αγγειακές προσπελάσεις.

Σημαντικές οδηγίες Αιμοκάθαρσης

• Σωστή διατροφή: συστήνεται να αποφεύγονται τρόφιμα με αυξημένη περιεκτικότητα σε κάλιο, νάτριο και φωσφόρο ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή
• Περιορισμός των προσλαμβανόμενων υγρών μεταξύ των συνεδριών αιμοκάθαρσης (εξατομίκευση αναλόγως τον ασθενή)
• Επιβάλλεται η καθημερινή κατανάλωση λευκώματος σε μορφή κρέατος κατά προτίμηση χωρίς λίπος
• Συμμετοχή στο θεραπευτικό πλάνο που περιλαμβάνει : τήρηση προγράμματος των αιμοκαθάρσεων, λήψη των απαραίτητων φαρμάκων, επικοινωνία με ιατρονοσηλευτικό προσωπικό
• Σωματική άσκηση
• Επικοινωνία με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό: σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογική υποστήριξη και η εμπιστοσύνη .

Η επιτυχία της καλής ποιότητας ζωής κατά την αιμοκάθαρση βασίζεται στην καλή συνεργασία ασθενούς, ιατρού και νοσηλευτή. Η αιμοκάθαρση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ανασταλτικός παράγοντας για τη ζωή αλλά ως μία διαφορετική προσέγγιση της καθημερινότητας. Επικοινωνήστε με την εξειδικευμένη νεφρολόγο Σταματία Θεοδωρακοπούλου.